Vertroostingen

Er was eens een gezin, een vader, een moeder en twee zonen.

In de loop van de jaren werden in dit gezin grote verliezen geleden. Eerst trof het lot een van de twee zonen: Hij overleed na een ziekbed aan de gevolgen van kanker. Jaren later trof beide ouders hetzelfde lot. Ook zij werden ongeneeslijk ziek. Beiden. Gelijktijdig.

In die fase van hun leven leerde ik hen kennen. En enige tijd later, op een mooie, zomerse dag, stond ik wederom, en nu met de enig overgebleven zoon en zijn familie, rond het open graf waar het lichaam van vader bijgevoegd zou worden, verenigd met moeder en jongste zoon. De enig overgebleven zoon en broer hervatte zijn leven. Met dierbare herinneringen aan zijn vader, moeder en broer, in zijn hart.

Met enige schroom en een prangende vraag belde ik aan wanneer ik op weg was naar dit gezin. Waar kun je van betekenis zijn, wanneer het lot een familie zo diep treft? In zijn boek: ‘Vertroostingen’ deelt psychiater-psychotherapeut Dirk de Wachter het persoonlijk verhaal van zijn confrontatie met een levensbedreigende ziekte. Naar aanleiding daarvan denkt hij na over de vragen die hem in deze periode van zijn leven bezighouden: ‘Wat doen we als het noodlot ons treft? Waar vinden we troost? Wat is helpend’?

Op de kaft van het boek staat de tekst: Vertroostingen, gewone woorden van Dirk de Wachter. Die eenvoud spreekt me aan. Hij schrijft over de behoefte aan troost, van rituelen en samenzijn, van kunst en poëzie.

‘Troost’, zo schrijft hij, ‘dat is iemand weer in zijn kracht helpen. Troost impliceert de verdrietigheden met stekels te behouden. Wikkel het in, omzwachtel het met woorden, schoonheid en nabijheid.‘ Hij deelt met ons in zijn gewone woorden hoe het menselijk bestaan onvoorspelbaar meandert door de oneindigheid van de kosmos. En dat het de kunst is om, wanneer plotselinge bochten opdoemen, aan de goede kant van de baan te blijven: ‘Daar waar het licht schijnt, waar de bermen stevig zijn en de warmte van de zon ons aangenaam kan koesteren.´ En met wat geluk’, zo zegt hij, ‘zijn er mensen die ons bijstaan om betere doorgangen te vinden in lastige passages en bij de onvermijdelijke struikelingen’.

Met enige schroom belde ik bij dit gezin aan, telkens weer. En als een dankbaar mens reed ik daarna dan weer naar huis. Omdat ik weer even mocht ´zijn´ in dit gezin, waar ´leven´ doorging. Die nieuwe gordijnen bijvoorbeeld, werden toch nog besteld, versneld geleverd en bewonderd.

Er werd gehuild, en gelachen om de zotte invallen van vader. Gesproken, stil genoten, of in de beklemming van pijn en leed, uitgehouden.. Zo nabij in dit gezin. Ooit een vader, een moeder en twee zonen.

Nu nog een zoon, die moedig zijn weg vervolgt.

Dirk de Wachter, dank voor je gewone woorden.

Anne van Leeuwen